Filtry do wody występują w przeróżnych wariantach i rozmiarach. Wszystkie (dedykowane wodzie pitnej) mają jednak ten sam cel, a mianowicie oczyścić wodę z zanieczyszczeń. Jedne są bardziej a inne mniej skuteczne. Część wymaga wymiany co 2-3 miesiące a inne efektywnie pracują nawet rok. Jak zatem wybrać właściwy produkt? Czym się kierować podejmując decyzję? Ujęcia wody pitnej w Polsce dostarczają w 90% klasę 3-5 (w 5-cio stopniowej skali), a więc już u źródeł woda nie do końca nadaje się do bezpośredniego spożycia. Ten fakt jedynie podkreśla istotę filtracji wody.

Rodzaje filtrów

Usystematyzujmy najpierw filtry pod kątem ich funkcji. Tu wyróżnić możemy filtry mechaniczne, węglowe, specjalistyczne oraz uszlachetniające. Każdy katalog filtrów służy innym celom ale wszystkie są niezwykle przydatne i potrzebne. Najważniejszym jest dobór poszczególnych rozwiązań do naszych potrzeb, choć określone rodzaje filtrów spełnią swoją rolę praktycznie w każdej instalacji.

Drugą kwestią jest z kolei standaryzacja filtrów bądź wkładów filtrujących. Najpopularniejszym na rynku rozwiązaniem są korpusy 10″, w których umieszcza się dedykowane, wymienne wkłady. Rozwiązanie na pewno najtańsze choć zdecydowanie niezbyt komfortowe biorąc pod uwagę proces wymiany wkładu filtrującego. Innym systemem są filtry liniowe z tzw. szybkozłączkami lub filtry konkretnych producentów wyposażone w głowicę i filtr właściwy. Oba pomysły są dobre i działają, ale komfort jest okupiony wyższymi kosztami wymiany zużytych wkładów. Poza tym, nie uzyskamy w tego rodzaju filtrach takiego przepływu wody jak w filtrach o przekroju rury wodociągowej 3/4″ czy 1″. Coś za coś.

Mechaniczne filtry do wody

Są to najczęściej montowane filtry eliminujące z wody zanieczyszczenia mechaniczne (sedyment), takie jak muł, szlam, rdzę, piasek i inną zawiesinę. Ich budowa nie jest przesadnie skomplikowana i dzieli się zasadniczo na dwa typy wkładów wymiennych – piankowe i sznurkowe – które są neutralne biologiczno-chemicznie. Nie wchodzą zatem w reakcje z sedymentem. Zasada pracy obu jest tożsama i polega na przesączaniu wody od zewnątrz do wnętrza filtra. W tym procesie wymienione wyżej zanieczyszczenia sią zatrzymywane… ale z różnym skutkiem, a raczej mocą. Oba rodzaje mogą pracować dość długo, 6-12 miesięcy w zależności od stopnia zanieczyszczenia wody.

Filtry piankowe charakteryzują się zazwyczaj większą skutecznością, ale montowane na początku zestawy filtrującego mogą się szybko zapchać. Dlaczego? Mają po prostu większą gęstość. Stopnie filtracji są wyrażane w mikronach (µ) gdzie niższa wartość oznacza wyższą zdolność filtracji. Tu piankowe filtry do wody najczęściej mają 5-20 mikronów. Jeżeli zatem woda dochodząca do budynku charakteryzuje się dużym stopniem zanieczyszczenia to najprawdopodobniej taki wkład filtrujący ulegnie przedwczesnemu zapchaniu, a ciśnienie wody w obwodzie spadnie.

Filtry mechaniczne sznurkowe pozwalają z kolei na ich montaż w dowolnym punkcie systemu filtracyjnego. Ich skuteczność raczej nie przekracza (w dół skali) 15-30 µ ale to w zupełności wystarczy. Oczywiście najlepsze rezultaty otrzymamy umieszczając je na samym początku gdzie wychwycą większe zanieczyszczenia, nie obniżą ciśnienia w obwodzie wodociągowym i pozwolą kolejnym filtrom na bardziej wydajną pracę.

Filtry osadnikowe

To ciekawa podkategoria filtrów mechanicznych. Filtry osadnikowe – jak ich nazwa wskazuje – zbierają zanieczyszczenia i pozwalają na usunięcie zgromadzonego osadu, bez konieczności wymiany samego filtra. Wkłady są wielorazowego (niektórzy twierdzą, że wiecznego) użycia i wymagają jedynie przepłukania pod strumieniem bieżącej wody, ponieważ wykonano je ze stalowej siatki (podobnej do tej w zmywarkach) lub przepuszczalnej celulozy. Skuteczność w stosunku do filtrów sznurkowych czy piankowych jest zauważalnie niższa (100-200 µ) niemniej ten rodzaj filtrów stanowi interesujące uzupełnienie całego systemu praktycznie nie generując dalszych kosztów po zakupie.

Węglowe filtry do wody

Zaraz po wkładach mechanicznych są najczęściej montowanymi. Nic dziwnego skoro węgiel ma świetne właściwości absorpcji zanieczyszczeń z wody. Jak żaden inny pierwiastek potrafi wiązać ze sobą toksyny rozpuszczone w wodzie, zdecydowaną większość chemikaliów a nawet bakterii. Filtry węglowe stosuje się nie tylko w domowych systemach uzdatniania ale także przemysłowych czy medycznych. Właściwości tych filtrów wpływają również na polepszenie smaku i zapachu wody.

Sam węgiel występuje we wkładach w formie oczyszczonego, sprasowanego bloku lub granulatu, a zasada filtracji jest zbieżna z filtrami mechanicznymi. Sprasowany blok nie pozwala drobinkom węgla na dalsze przedostawanie się wraz z wodą ale obniża nieco jej ciśnienie. Granulat z kolei pozwala wodzie na lepszą penetrację wkładu i tym samym nieco wydajniejsze oczyszczenie, choć ta technologia niesie ryzyko uwolnienia drobinek węgla do instalacji. Stąd niektórzy montują dodatkowo filtr mechaniczny (sedymentacyjny) za węglowym. Czas efektywnej pracy wkładu węglowego szacuje się na ok. 6 miesięcy.

Rodzaje węgla filtracyjnego:

• Bitumiczny – stosowany najczęściej w instalacjach z wodą nieprzeznaczoną do spożycia przez ludzi. Wytrąca chlor, poprawia ogólny smak i zapach wody oraz wpływa na jej przejrzystość.
• Antracytowy – używany tam, gdzie jakość filtracji musi być wyższa choć nie idealna.
• Kokosowy – pozyskiwany z łupin orzecha kokosowego gwarantuje najwyższą jakość filtracji nawet przy dużych zanieczyszczeniach.

W najlepszych filtrach węglowych stosuje się dodatkowo technologię KDF, która zapobiega namnażaniu bakterii w sytuacji zmniejszonego przepływu wody.

Filtry specjalistyczne

Wkłady sedymentacyjne i węglowe stanowią filary skutecznego uzdatniania wody. Co jednak, gdy ta charakteryzuje się np. podwyższoną twardością lub zbyt dużą ilością rozpuszczonego żelaza? Musimy zastosować bardziej precyzyjny oręż, skuteczny w interesującym nas zakresie.

Filtr zmiękczający

Filtry do wody potrafią zauważalnie wpływać na miękkość wody. Dzieje się tak za sprawą jonowymiennych złóż żywicy lub kryształom polifosfatu spożywczego. Oba rozwiązania łączy podobna skuteczność i zasada działania – jony sodu wymieniają się z jonami wapnia i magnezu zawartymi w wodzie. Tego rodzaju wkłady nie są zbyt efektywne w rozbudowanych instalacjach, ponieważ dość szybko dochodzi do ich wypłukiwania. Mówimy o 2-4 miesiącach. W przypadku jednak bezbutlowych dystrybutorów wody sprawa wygląda inaczej, nawet w przypadku dość częstego poboru wody. Skuteczność tych filtrów w mikroskali powoduje, że stanowią obecnie kręgosłup filtracji we wszystkich urządzeniach przez nas oferowanych.

Filtr do wody przeciw żelazu

Dość częstym zjawiskiem w Polskich sieciach wodociągowych jest nadmierne nasycenie wody żelazem. Pierwiastek ma dość łatwo wyczuwalny zapach, a przy tym tworzy charakterystyczne zacieki na armaturze czy ścianach zbiornika. Aby temu zapobiec warto rozważyć filtr typu żelazo-mangan, którego zasada działania jest taka sama jak filtra zmiękczającego (złoże jonowymienne). Niestety, ale podobnie jest ze skutecznością, stąd przy naprawdę poważnych problemach warto rozważyć montaż stacji odżelaziającej. Jeśli jest to niemożliwe to należy choćby pamiętać, że tego rodzaju uzdatniacz musi być poprzedzony filtrem sedymentacyjnym aby złoże nie miało kontaktu np. z rdzą. W przeciwnym razie filtr nie spełni swojej roli.

Uszlachetniające filtry do wody

Gdy już oczyściliśmy wodę z zanieczyszczeń pora na jej „ulepszenie”. Nie chodzi o nadanie jej smaku czy zapachu owoców a lepsze nasycenie mikroelementami i pierwiastkami. Ten krok jest wręcz konieczny w przypadku systemów RO (odwrócona osmoza – odradzamy), ponieważ w rezultacie otrzymujemy wyjałowioną wodę nadającą się co najwyżej do akwarium dla rybek. Musimy ją zatem na nowo nasycić naturalnymi składnikami. Niezależnie od zastosowanych złóż woda w filtrze przechodzi przez kolejne warstwy niejako po kolei, szeregowo.

Na rynku jest dostępnych bardzo wiele rozwiązań – mineralizatory, jonizatory czy alkalizatory. Wszystko zatem zależy od naszych upodobań bądź potrzeb. Należy jedynie pamiętać, że wcześniejsze etapy filtracji nie pozbawiają wody cennych mikroelementów i w takiej uzdatnionej wersji jest ich nadal pełna. Uszlachetnianie wody ma tylko na celu zwiększenie stężenia określonych minerałów.

Mapa twardości wody

Woda w Polsce jest głównie średnio twarda. Przeciętna wartość dla całego kraju to 18^odH, a więc na granicy z wodą bardzo twardą. Tylko jasnozielony kolor reprezentuje obszary z wodą średnio miękką, poniżej 10^odH. Mapa ma charakter poglądowy i nie służy jako pomoc naukowa.

Jak dobrać filtry?

Na to pytanie nie ma jednoznacznej i prostej odpowiedzi. Wszystko „zależy”. Terytorium Polski w zdecydowanej większości ma dostęp do twardej i bardzo twardej wody, co sugeruje stosowanie zmiękczacza. Sieci wodociągowe nie grzeszą czystością, co z kolei skłania do stosowania filtrów sedymentacyjnych. Z tego samego powodu warto także używać filtrów węglowych. Spróbujmy jednak złożyć podstawowy zestaw filtrów w zależności od najczęstszych potrzeb:

• Filtr sedymentacyjny – zawsze; w zależności od stopnia zanieczyszczenia wody należy rozważyć obok sznurkowego także piankowy;
• Filtr węglowy – sugerowany; jeżeli uzdatniana woda ma być spożywana to ten rodzaj filtra z węglem kokosowym jest bardzo rekomendowany; jeżeli woda ma być bardziej „techniczna” to montaż filtra można uzależnić od rodzaju instalacji (np. jak woda wpływać będzie na kocioł grzewczy itd.);
• Filtr zmiękczający – to zależy; jeśli woda jest bardzo twarda to filtr może dość szybko się wypłukać ale przy sporadycznym spożywaniu wody taki wkład może wystarczyć; jeżeli woda trafia do sprzętów c.o./agd to montaż zmiękczacza należy uzależnić od zużycia wody;
• Filtr na żelazo – to zależy; jeżeli badania wody, jej smak oraz zapach wykazują wysoki stopień nasycenia to ów filtr należy zamontować razem z poprzedzającym go filtrem mechanicznym;
• Uszlachetniacze – to zależy; woda jest naturalnie nasycona potrzebnymi mikroelementami, których pozbawić ją może proces odwróconej osmozy (tylko w tym przypadku należy zamontować mineralizator); inne filtry uszlachetniające dla normalnego użytkowania nie są potrzebne co nie znaczy, że nie należy ich stosować.

Jeżeli chciałbyś zasięgnąć rady profesjonalistów, daj nam znać. Pomożemy w doborze właściwego rozwiązania.

Źródło obrazów: Freepick, Wikipedia